Vier maanden rust om je schulden op een rijtje te krijgen, werkt dat?

Vier maanden rust aan het begin van je schuldhulpverleningstraject om even alles op een rijtje te zetten en aan je situatie te werken; dat heeft de Gemeente Amsterdam getest met de pilot Pauzeknop. In deze pilot is voor ruim 50 Amsterdammers met problematische schulden een incassopauze van 4 maanden aangevraagd bij schuldeisers. Het doel hiervan is om hiermee Schuldenrust te creëren: rust en ruimte om te werken aan een schuldenoplossing.

In opdracht van de gemeente Amsterdam heeft Purpose onderzocht wat de ervaringen zijn met de Pauzeknop, en hoe dit initiatief mogelijk opgeschaald kan worden binnen Amsterdam of op landelijk niveau.

Veel steun voor de Pauzeknop ondanks verschillende knelpunten

De evaluatie van de Pauzeknop is uitgevoerd vanuit verschillende perspectieven: inwoners, hulpverleners, schuldeisers, en ook vergelijkbare initiatieven zijn meegenomen. Hieruit kwam naar voren dat alle betrokkenen positief staan tegenover het idee achter de Pauzeknop: meer mentale en financiële rust voor inwoners, en meer motivatie om het schuldhulpverleningstraject te vervolgen. Echter, voor het maximale effect van de pauze is het belangrijk dat alle schuldeisers meedoen.

Voor schuldeisers is het inzetten van de Pauzeknop niet altijd vanzelfsprekend: veel schuldeisers hebben zelf al een vergelijkbare regeling in hun beleid en missen een eenduidig gestandaardiseerd initiatief op landelijk niveau. Ook geven schuldeisers aan dat ook het moment van inzetten nog een punt van discussie is. Zo is inzetten bij de start van stabilisatie vaak geen probleem, maar zijn schuldeisers huiverig voor eerdere inzet.

Ontwikkel en schaal de Pauzeknop op, maar onderzoek ook wat er verder nog mogelijk is

Uit de evaluatie is dan ook naar voren gekomen dat de Pauzeknop positief wordt onthaald, maar het voor de doorontwikkeling belangrijk is om te focussen op

1. Standaardisatie; zorg voor een overkoepelend initiatief met uniforme afspraken en duidelijke criteria voor deelname
2. Automatisering; focus op het automatiseren van het proces om tijd te besparen, sluit hierbij aan op de system-to-system koppeling van het Schuldenknooppunt
3. Opschaling; zorg voor verbreding van deelname van schuldeisers (via NVVK-convenanten) en schuldhulpverleners om zoveel mogelijk inwoners te bereiken

Het advies is daarbij om in eerste instantie in te zetten op het vergroten van de bekendheid en het gebruik van Kennisgeving: een al bestaande mogelijkheid voor een incassopauze bij de start van stabilisatie. De mogelijkheid en infrastructuur is hiervoor ingeregeld, maar er wordt nog maar beperkt gebruik van gemaakt (slechts 37% van de ondervraagde schuldhulpverleners kent dit). Daarnaast is het advies om de inzet van een incassopauze uit te breiden naar het moment van intake bij schuldhulpverlening, dit om al eerder in het proces rust en ruimte te creëren voor de hulpvrager.

Samenwerking voor doorontwikkeling en opschaling

Op dit moment is de Gemeente Amsterdam samen met de Landelijke Projectgroep Doorontwikkeling (bestaande uit NVVK, ministerie van SZW, CJIB en de gemeenten Amsterdam, Den Haag en Eindhoven) bezig om de verschillende initiatieven samen te voegen en te komen tot één overkoepeld instrument met een zo groot mogelijk bereik. De adviezen uit deze evaluatie zullen meegenomen worden in de gesprekken om tot een plan van aanpak te komen.