Straatinterviews - expert Doekes aan het woord

Ik vind het mooiste aan gesprekken op straat dat je uit je eigen bubbel moet stappen. Je leert in een korte tijd heel veel over de belevingswereld van een groep mensen die je normaal niet zo snel spreekt. Ook vind ik de spanning die je voelt leuk voordat je iemand aanspreekt en vervolgens de kick als het dan is gelukt. Zolang je mensen met respect benadert en open vragen stelt, zijn de reacties vaak erg leuk.

Het is belangrijk om eerst te bepalen wie je doelgroep is. Wie wil je graag bereiken en spreken in de straatinterviews? Dan ga je bepalen waar je die mensen kunt vinden en goed kan aanspreken op straat. Het is belangrijk om goed na te denken over de plek en setting waar je mensen wilt aanspreken, omdat dit invloed kan hebben op het gevoel wat mensen hebben tijdens het gesprek. Als je bijvoorbeeld bij een supermarkt staat, kom je vooral mensen tegen die een doel hebben, namelijk boodschappen doen. Dit wordt dan onderbroken door een vraag, waardoor het lastig is om ze wat langer vast te houden om de diepte in te gaan. In een wijkcentrum is dit veel makkelijker, omdat mensen dan vaak rustig zitten met een kopje koffie of thee en daar komen voor een praatje. Je kan je dan wat gemakkelijker in een gesprek voegen en mensen zijn al meer op hun gemak. Voorbereiding is daarbij het halve werk. Ook hoe je overkomt op mensen speelt hierin mee, zo denk ik na over mijn kleding en probeer ik laagdrempelig en betrouwbaar over te komen.

We hadden een gesprek met een man in een cafetaria. Ik merkte dat de man nog niet veel los liet en we kwamen niet echt verder. Ik vroeg of hij het fijn vond om even ergens apart te gaan zitten. Het gesprek had namelijk best wel een persoonlijk karakter en hier hadden we niet veel privacy. Toen we eenmaal in een aparte ruimte zaten veranderde het gesprek totaal. Het werd uiteindelijk één van de meest waardevolle gesprekken van ons onderzoek.

Je moet iemand toch een beetje verleiden om met je in gesprek te gaan en lang genoeg te blijven hangen om ook de diepte in te gaan.

Ik begin meestal met een toegankelijke vraag. Ik had bijvoorbeeld twee versies van de Peperbus (Kerktoren in Zwolle) meegekregen van de gemeente en vroeg dan aan mensen welke ze het meest vonden lijken. Dit gebruik je dan als haakje om wat over Zwolle te weten te komen en hoe ze het vinden om te wonen in Zwolle. Hierna kan je wat meer de diepte in gaan.

Nadat je contact hebt en er wat vertrouwen is ontstaan, kan je langzaam naar het inhoudelijke deel van het gesprek bewegen. Belangrijk daarbij is aan te voelen wat iemand nodig heeft om daarin mee te gaan. Bijvoorbeeld door wat meer over het onderzoek te vertellen en waarom je het onderzoek doet.  Dit zorgt er voor dat je de diepte in kan gaan.

Dit gesprek aangaan en voeren kan heel spannend zijn, maar in mijn ervaring wordt het makkelijker hoe vaker je het doet! Je wordt steeds beter in het aanvoelen van wat er nodig is om contact te maken, vertrouwen te winnen en de diepte in te kunnen. Reacties van mensen worden dan voorspelbaarder en dat zorgt weer voor meer experimenteerruimte. Zo heb ik een keer een voetbal naar een man en zijn zoontje gerold om contact te krijgen. Al trappend heen en weer hadden we een leuk gesprek. Spel werkt dan heel ontwapenend.