#Blogs

Purpose in de praktijk: over veerkracht en samen sterk staan

10-05-2021

Dit jaar bestaat Purpose 10 jaar.  Dat vieren we samen! We  spreken mensen die ons inspireren. Door de manier waarop zij betekenis geven aan hun leven en bijdragen aan een maatschappij met meer purpose. Ontdek de inspiratie en ga mee op #ExpeditiePurpose.

Deze maand spreken we Rutger Slump. Hij kreeg op zijn 40ste een herseninfarct en kwam terecht in een zorgsysteem dat voor zijn gevoel niet aansloot bij zijn situatie. Dit leidde tot onbegrip en eenzaamheid. Zijn purpose: op een andere manier kijken naar ziekte en herstel waarin er meer dialoog is tussen arts en patiënt. Een gesprek over veerkracht, samen sterk staan en vertrouwen.

Naam: Rutger Slump

Leeftijd: 42

Leefsituatie: woont in Utrecht met zijn vrouw en 2 kinderen

Wordt geïnspireerd door: op nieuwe manieren kijken naar bestaande situaties

Wat heeft je leven veranderd?

‘Ik kreeg op mijn 40ste totaal onverwacht een herseninfarct. Ik was gezond, sportief en kon ineens helemaal niks meer. Blijkbaar kan dat je overkomen. Het kan iederéén overkomen. Mensen willen graag dat er ergens een oorzaak voor is, maar dit was gewoon pech. Ik kreeg door dit infarct een intense ervaring met de revalidatiezorg.’

Rutger overleefde het maar net en daarna begon een revalidatietraject. Een traject dat vooral bestond uit vooraf bepaalde processtappen. Dit leidde tot eenzaamheid en frustratie, want hij miste het contact en de verbinding. Het gemis aan contact en het volgen van een standaardtraject zorgden ervoor dat hij veel bezig was met het systeem waarin hij verkeerde en minder met zijn herstel. Rutger vond het moeilijk om blindelings op het systeem te vertrouwen.

‘De meeste mensen die een herseninfarct krijgen zijn ouder, dat merkte ik aan het systeem waar ik in kwam en tegenin ging. Herstel gaat bij ouderen bijvoorbeeld veel langzamer en de ambities zijn anders. Ik ben vader van een jong gezin en zat in een heel andere fase in het leven. Ik wilde weer voluit leven, met mijn kinderen stoeien en werken. Eigenlijk ging ik daarmee tegen de opzet van het systeem in.’

Hoe uitte zich dat?

‘‘De patiënt heeft de regie’ zie je overal terug in de zorg. Maar eigenlijk wilde ik die regie aan het begin helemaal niet. Ik kon niks en had geen enkele kennis van revalideren. Ik wilde vol kunnen vertrouwen op de specialisten. Dat werkte in eerste instantie goed, maar toen mijn herstel boven verwachting voorspoedig ging en ik de regie wilde pakken, werd ik teruggefloten. Wat ik wilde paste niet in het systeem. Zo wilde ik mijn schwung terug. Dat snapten mijn begeleiders niet genoeg om er iets mee te kunnen, en ik werd gevraagd een doel vast te stellen wat in het systeem hoorde. Ik voelde mij opeens alleen met mijn ambities en miste de samenwerking.’

‘Ik zag als revalidant dat mijn behandelaars en ik wel een gemeenschappelijk doel hadden: mij beter maken. Maar we leefden langs elkaar heen. Ik vind onze maatschappij erg gericht op het individu. De revalidant. De zorgverlener. Iedereen is met zichzelf bezig. Tijdens mijn herstel ervoer ik een extreme variant daarvan. Er was weinig écht contact en verbinding. Mijn revalidatie was voornamelijk een algemeen pad dat afgelopen moest worden door mij en de zorgverlener. Ik miste Team Rutger.’

Wat gebeurde er met je?

‘Ik werkte met experts die veel kennis hebben van revalideren. Maar deze experts wisten niet goed wie ik was als persoon. En juist naar mij als persoon waren we op zoek. Ik werd boos omdat de revalidatie niet opschoot en niet ging zoals ik wilde. Mijn reactie was daarmee typisch Rutger, zoals ik was. Maar dit werd niet gewaardeerd door de revalidatie-experts. Ik ging twijfelen aan mezelf; had ik het misschien verkeerd of was ik abnormaal? Ze vonden me lastig denk ik.’

Rutger is leiderschapstrainer. In zijn werk houdt hij zich bezig met innovatie, hoe mensen samen kunnen vernieuwen in plaats van verstrikt te raken in processen. Tijdens zijn herstel zag hij in de zorg waar het knelde en stelde zich ten doel dat te verbeteren.

‘Ik heb Informatiekunde gestudeerd en systemen gebouwd die vrijwel altijd gingen over efficiëntie, kwaliteit of veiligheid. Maar ik ben ook leiderschapstrainer, met een focus op teams en innovatie. En daar gaat het erom hoe mensen zich gedragen en hoe we samenwerken. Beide zienswijzen nam ik mee in mijn revalidatie. Als vanouds stelde ik vragen over waarom de dingen gingen zoals ze gingen. En dan gaven ze keurig antwoord. Maar daar was ik eigenlijk niet naar op zoek: ik wilde vanuit gelijkwaardigheid samen onderzoeken. In de gesprekken met mijn zorgverleners kwamen we er niet uit. We waren het oneens, maar nog erger: dat werd niet uitgesproken. Ik denk dat deze dialoog juist winst oplevert, omdat je daardoor het vertrouwen aan beide kanten kunt herstellen.’

“Voor herstel is het essentieel te kunnen vertrouwen op de persoonlijke samenwerking.”
Rutger Slump

Lessen voor zorgprofessionals en de patiënt

Door zijn ervaring ontdekte Rutger wél waar de verbeterpunten zitten in de revalidatie. Hij benadrukt het belang van vertrouwen en verbinding met elkaar. Wat zijn we aan het doen, en waarom doen we dat? Hij geeft concrete tips voor purpose in de praktijk en meer dialoog tussen zorgprofessionals en de patiënt.

Drie tips voor de zorgprofessional:

1. Zorg voor een diverse omgeving

‘De context is in veel gevallen te homogeen. In mijn geval waren er bijna alleen maar vrouwen. Allemaal dezelfde types. Verschillende perspectieven zorgen voor een beter klimaat, anders bevestig je elkaar de hele tijd. Juist in de spanning zit vooruitgang.’

2. Ga naast de patiënt staan in plaats van er tegenover, je doet het met elkaar

‘Er ligt een grote druk op zorgverleners om de norm of het doel per processtap te halen voor elke patiënt. De systemen helpen daarbij. Dat is handig, alleen als je als patiënt niet in deze standaard past zou je zo de dialoog aan moeten gaan om te zoeken naar een passende oplossing. En omdat dit niet lijkt te kunnen binnen een systeem ontstaat er weerstand. Deze weerstand kun je zien als leermoment; er gebeurt iets onverwacht nieuws. Maar dit vinden veel mensen eng, want dan moeten we toegeven dat we niet alles onder controle hebben. Het zou fijn zijn als de zorgsector die dialoog meer omarmt. Het eigenaarschap ligt in het midden; je moet samen aan het werk.’

3. Maak contact: hoe gaat het nu écht met je?

‘Kwetsbaarheid zou veel meer ruimte mogen innemen in herstelprocessen. Huilen en angst laten we niet zien. Als je boos bent moet je rustig worden. Moeilijkheden worden uit de weg gegaan. Je kan ook denken: iemand is boos en dat is logisch. De irritatie die ik voelde, de weerstand, dat hoort ook bij het leven. De vraag ‘hoe gaat het met je?’ is nu vaak een procedurevraag in plaats van een poging tot contact.’

De tips van Rutger om als patiënt de dialoog aan te kunnen gaan:

Wees eigenwijs: als je vindt dat iets niet goed gaat, zoek dan de spanning op;
Zoek een maatje: zorg dat je iemand vindt die naast je staat, en die ook soms kritisch op jou is.

‘Kijk of je iemand vindt die naast je komt staan, die met je meestrijdt en tegengas kan geven’

Ten slotte, een betekenisvol leven, wat is dat voor jou?

‘Iets dat voorbij mezelf gaat, iets goed doen voor de wereld, dat is voor mij belangrijk. Ik hoop dat mijn ervaring in de zorg kan helpen bij een nieuwe manier van kijken naar hoe we handelen in de zorg.

Het mooiste zou zijn als herstel plaatsvindt in een omgeving vol vertrouwen: dat je als revalidant je zorgen en twijfel kan loslaten, omdat je erop vertrouwt dat het proces goed loopt. Het strijden tegen systemen en processen is dan niet langer nodig. Je kunt je richten op beter worden en samen optrekken om dat te bereiken.’